سومین لایه پوست (هیپودرم)

هیپودرم، سومین و آخرین لایه پوست، پوست را به بافت های ماهیچه ای متصل می نماید  این لایه به دلیل فراوانی سلول های چربی، خاصیت ارتجاعی بسیار داشته و به عنوان ضربه گیر (مثل عملکرد فنرها در اتومبیل ) عمل می کند. ضربه گیری این لایه، نقش بسیار مهمی در
حفظ و نگهداری مویرگ های خونی و پایانه های عصبی دارد. لایه هیپودرم حاوی سلول هایی است که به نام های فیبروبلاست، بافت چربی (سلولهای چربی)، بافت همبند، اعصاب بزرگتر و رگ های خونی و ماکروفاژها شناخته می شوند، سلول هایی که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و به شما در حفظ بدن شما از مزاحمان کمک می کنند. ضخامت این لایه، مانند دو لایه قبلی بسته به جایی که روی بدن قرار دارد متفاوت است. به عنوان مثال، ضخیم ترین لایه در باسن، کف پا و کف دست است.

ضخامت لایه هیپودرم در نواحی مختلف بدن متفاوت است و می تواند در بین افراد مختلف متفاوت باشد. در حقیقت، ضخامت هایپودرم نقش مهمی در تمایز بین نر و ماده دارد. در مردان، هیپودرم در ضخامت شکم و شانه ها ضخیم تر است در حالی که در خانم ها در باسن، ران و کپل ها ضخیم تر است. همان طور که می دانید دمای بدن بسیار اهمیت دارد و نوسان آن ممکن است خطرات شدیدی به همراه داشته باشد. بافت زیر جلدی حیاتی ترین قسمت در تنظیم دمای بدن است و نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا می کند. همچنین این بخش از پوست حالت ضربه گیری دارد و هنگامی که شما به یک شیء برخورد می کنید، زمین می خورید یا مورد ضرب و شتم قرار می گیرید و حتی در مواقع تصادف در برابر ضربه ای که به اعضای داخلی بدن شما وارد می شود، مقاومت کرده و تا حد زیادی از اعضای داخلی محافظت می کند. بافت زیر جلدی یکی از لایه های حیاتی در آناتومی و ساختار پوست است. همانطور که می دانید سوختگی ها دارای درجه بندی هستند، سوختگی درجه سوم به سوختگی گفته می شود که اپیدرم، درم و داخلی ترین لایه یعنی بافت زیر جلدی را تحت تأثیر قرار دهد. هیپودرم در ابتدا ممکن است به عنوان بافتی مورد استفاده قرار گیرد که در درجه اول برای ذخیره چربی مورد استفاده قرار می گیرد اما عملکردهای مهم دیگری نیز دارد. این کارکردها شامل موارد زیر است:

• ذخیره چربی (ذخیره انرژی)
• محافظت (باسن در نشستن روی صندلی سخت
• اتصال لایه های بالای پوست (درم و اپیدرم) به بافت های زیرین مانند استخوان و غضروف شما و حمایت از ساختارهای موجود در این لایه مانند اعصاب و رگ های خونی
• همچنین :
• تنظیم دمای بدن:

این لایه به عنوان عایق عمل می کند و از سرماخوردگی محافظت می کند و از طریق عرق کردن بدن را نیز در برابر گرما محافظت می کند.

• تولید هورمون:

هورمون لپتین توسط سلول های چربی ترشح می شود و به بدن می گوید زمان آن است که از خوردن خودداری کنید.

شرایطی که بر روی هیپودرمیس تأثیر می گذارد، چندین اختلال پزشکی و روش های پزشکی وجود دارد که مربوط به این لایه منحصر به فرد پوست است:

هیپوترمی و گرمای بیش از حد:

نازک شدن هیپودرم با افزایش سن یکی از دلایلی است که افراد مسن بیشتر در معرض هیپوترمی هستند. اگر معمولاً داغ هستید این خبر لزوماً چندان خوب نیست. نازک شدن هیپودرم همچنین ممکن است به این معنی باشد که شما کمتر عرق می کنید و عدم تعریق در شرایطی مانند فرسودگی و سوزش گرما اهمیت دارد.

• تزریق:

در حالی که بسیاری از داروها به صورت داخل وریدی تجویز می شوند، برخی از آن ها به هیپودرمیس (لایه زیر جلدی) تزریق می شود. نمونه هایی از داروهایی که ممکن است با تزریق زیر جلدی (subQ) تزریق شود شامل اپی نفرین برای واکنش های آلرژیک، برخی واکسیناسیون ها، انسولین، برخی داروهای باروری، برخی داروهای شیمی درمانی، هورمون رشد و داروهای ضد آرتریت مانند Enbrel است. داروهایی که با تزریق زیر جلدی انجام می شوند آهسته تر از داروهایی که با تزریق داخل وریدی تجویز می شوند جذب می شوند و تزریقات زیرجلدی را یک مسیر ایده آل برای بسیاری از داروها می کنند.

• چاقی:

چربی اضافی بدن در لایه هیپودرم قرار دارد، لایه ای که به دلیل رشد چاقی در سال های اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است و این فکر که همه چربی های بدن برابر نیستند حداقل با توجه به نقش آن ممکن است در سندرم متابولیک و بیماری های قلبی نقش بازی کند.

هیپودرم و پیری 

در حالی که لایه هیپودرم قابل مشاهده نیست اما می تواند تأثیر چشمگیری در ظاهر پوست و نحوه تأثیر پیری روی پوست بخصوص در ناحیه صورت و گردن بگذارد. با افزایش سن، حجم چربی صورت کاهش می یابد و بافت پشتیبان کمتری برای حمایت از تورگور طبیعی و کشش پوست وجود دارد. پوست صورت شروع به افتادن و آویز شدن می کند و در نتیجه ظاهری ایجاد می شود که به نظر خسته می رسد. استخوان ها و ماهیچه های صورت نیز کاهش حجم پیدا می کند.

تفاوت ساختار پوست مردان و زنان

بدن انسان ها عموما شباهت زیادی به هم داشته و تنها در موارد جزئی با هم متفاوت هستند. پوست نیز از این موضوع مستثنی نیست. جنسیت، مهمترین عامل ایجاد تفاوت در پوست است. ترشحات غدد جنسی مردانه، بر ضخامت پوست و استحکام لایه های درم می افزاید. پوست مردان پر موتر و زبرتر از پوست زنان و همچنین غدد عرق ریز مردان بیشتر از زنان است. ملانین بیشتری در سلول های پوست مردان وجود دارد که به همین دلیل، پوست مردان غالبا تیره تر از پوست زنان است.

تاثیر نژاد بر ساختار پوست

اثر بسیار اندکی بر روی پوست انسان ها دارد و تنها تفاوت آن به پراکندگی غدد داخل پوست منحصر می شود. رنگ تیره بر سلول های خاصی در پوست برمی گردد که تقریبا تعداد آن ها در تمامی انسان ها مشابه است. در بعضی از نژادها ، سلول ها بزرگتر بوده و تولید ملانین بیشتری می کند. سایر عوامل نظیر رنگ مو و میزان لطافت پوست موروثی است.

تاثیر افزایش سن بر پوست:

• کاهش روند تبدیل سلول­ های کراتینوسیت از دو هفته به چهل روز و حساس تر شدن به اشعه ماوراء بنفش خورشید
• نازک­ تر شدن درم، کاهش الاستیسیته پوست و شکنندگی آسان فیبرهای کلاژن­ و تشکیل توده و چین و چروک پوست
• کاهش ساخت ویتامین دی
• کاهش غدد سباسه و در نتیجه کاهش چربی زیر پوست­ و عملکرد محافظتی آن و کاهش رطوبت پوست 
• کاهش فولیکول­ های مو
• کاهش غدد عرق و کاهش لاکتات (خشکی پوست) و کاهش اوره (ریزش پوست)
• افزایش احتمال تحریک­ و سوزش به دلیل کاهش کارایی بیگانه­ خواری ماکروفاژها 
• تغییر در ساختار لایه بازال­ و افزایش احتمال تروما و آسیب­ های خود به خودی مانند پارگی پوست

ممکن است روش های مراقبتی و سطحی آنچنان که انتظار داریم جوابگو نباشد. به عنوان مثال زخم شدن ناحیه­ ای از پوست که خارج از تمام مراقبه­ ها اتفاق می ­افتد به پوست عمیقا آسیب می­زند و حتی پس از ترمیم و بازسازی امکان باقیماندن جای آن وجود دارد. در اینگونه
موارد می توان از ابزارها و روش­ های خارجی­ و جدی­ تر برای درمان و محو اسکار استفاده کرد.

جهت انتخاب موثرترین روش درمانی انواع مشکلات پوستی، لازم است ابتدا نوع عارضه را به درستی شناسایی کنیم. از این رو، مطالعه بخش شناخت انواع آسیب های پوستی پیشنهاد می شود.